admin Nowotwory to jedne z najgorszych chorób XXI wieku. Rocznie wykrywa się 170 tys. nowych przypadków, a 100 tys. osób rocznie przegrywa walkę z rakiem. Choroby nowotworowe są niezwykle podstępne, bardzo długo rozwijają się bezobjawowo. Tylko odpowiednia i regularna diagnostyka przeciwnowotworowa umożliwia ich wczesne wykrycie, dzięki któremu wzrasta szansa na pokonanie choroby. Jakie badanie i kiedy warto wykonać? Sprawdź, w naszym artykule.
Podstawowe badania profilaktyczne umożliwiające wczesne wykrycie nowotworu
Wczesne wykrycie zmian nowotworowych zwiększa szansę na jego wyleczenie. Dlatego tak niezwykle istotna jest diagnostyka, którą warto zacząć przeprowadzać już po przekroczeniu 20 roku życia. Obejmuje ona między innymi samobadanie – u Pań jest to samobadanie piersi, mężczyźni zaś powinni kontrolować swoje jądra. Co parę lat warto również przebadać krew i mocz.
Z wiekiem prawdopodobieństwo zachorowania na raka wzrasta, więc potrzebna jest również specjalistyczna diagnostyka. W Polsce NFZ pokrywa trzy najważniejsze badania:
Cytologia – umożliwia wczesne wykrycie raka szyjki macicy. Powinna być wykonywana już po 25 roku życia, w młodym wieku można się badać raz na 3 lata, kobiety z grupy ryzyka, czyli z wirusem HPV, poddawane immunosupresji, czy zakażone wirusem HIV, powinny się badać raz na rok.
Mammografia piersi – badanie refundowane u kobiet między 50 a 69 rokiem życia raz na dwa lata. Jeśli kobieta ma obciążenia genetyczne, powinny być wykonywane częściej. Jeśli obawiasz się mammografii, warto raz na rok wykonać badanie USG piersi.
Kolonoskopia – umożliwia wykrycie raka jelita grubego na wczesnym etapie. Refundacja umożliwia wykonania badania raz na 10 lat u osób powyżej 50 roku życia. Jeśli rak jelita grubego został zdiagnozowany w najbliższej rodzinie rodzica/dzieci/rodzeństwa pierwsze badanie powinno być wykonane już po 40. W sytuacji, gdy badania genetyczne potwierdziły raka dziedzicznego, kolonoskopia powinna być przeprowadzana już po 25 roku życia, co kilka lat.
Skutecznym oraz małoinwazyjnym badaniem umożliwiającym wczesne wykrycie nowotworów są również markery nowotworowe, czyli substancje, których poziom ulega zmianie w sytuacji pojawienia się konkretnego rodzaju raka.
Diagnostyka nowotworowa – badania obrazowe
Diagnostyka obrazowa umożliwia „zajrzeć” w głąb ludzkiego ciała bezinwazyjnie. Podstawę stanowią badania RTG. oraz USG. Warto raz na kilka lat wykonać RTG. klatki piersiowej, które skutecznie wykrywa zmiany nowotworowe płuc, oraz kości. USG jamy brzusznej to kolejne badania profilaktyczne, która pozwala na analizę stanu narządów wewnętrznych jamy brzusznej, wątroby, żołądka, trzustki, woreczka, czy śledziony oraz układu moczowo-płciowego i miednicy. Badanie USG stanowi również ważny element diagnostyczny w zaburzeniach tarczycy i wykrywaniu nowotworów piersi.
Coraz częściej są wykorzystywane również nowoczesne technologie takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny oraz pozytonowa tomografia emisyjna, czyli PET umożliwiające wykrycie nieznanych ognisk nowotworowych.
Jeśli podczas badań obrazowych zostały wykryte zmiany nowotworowe, niezbędna jest dokładna diagnostyka w celu ustalenia rodzaju raka i metody leczenie. W tym celu należy skontaktować się z poradnią onkologiczną https://www.dcg.wroclaw.pl/poradnia-onkologiczna.html, gdzie zostaną wykonane kolejne badania.
Na czym polega diagnostyka patomorfologiczna w onkologii?
Patomorfologia to dziedzina zajmująca się badaniem rozpoznawaniem oraz ocenę zmian morfologicznych w komórkach, oraz w tkankach, jakie zaszły w wyniku choroby. Diagnostyka patomorfologiczna jest niezwykle istotnym elementem w diagnostyce onkologicznej, umożliwia bowiem ustalenie rodzaju raka, oraz metody leczenia.
Badaniu patomorfologicznemu jest poddawany fragment zmienionej tkanki, pobieranej podczas biopsji. Obecnie wykonywane są następujące rodzaje biopsji:
Biopsja cienkoigłowa – wykonywana pod kontrolą USG, stosowana do pobrania materiału z piersi, ślinianek, tarczycy, czy węzłów chłonnych;
Biopsja gruboigłowa – gdy wymagany jest większy fragment tkanki do badania;
Biopsja chirurgiczna między innymi węzłów chłonnych;
Biopsja chirurgiczna tzw. otwarta – wykonywana w znieczuleniu miejscowym polega na wycięciu całego fragmentu tkanki zmienionego chorobą.
Pobrany materiał poddawany jest ocenie histopatologicznej, a jeśli jest ku temu wskazanie również immunohistochemicznej oraz molekularnej.
Wszystkie te badania mają na celu dokładne ustalenie rodzaju nowotworu oraz zakresu zmian, jakich dokonał w tkance. Umożliwia to dobranie właściwej metody leczenie, w tym terapii celowanej molekularnie.
